Powieść Cz. Miłosza, wydana 1955 w Paryżu, uznana za utwór o cechach autobiograficznych; przedstawia dzieje dojrzewającego chłopca, Tomasza, który przebywa pod opieką dziadków w dworze polskim na Litwie kowieńskiej nad Issą (Niewiażą); tłem historycznym opowieści, rozgrywającej się po zakończeniu I wojny światowej, są konflikty narodowościowe i społeczne w niepodległej już Litwie, reforma rolna, powikłania wynikłe z przeprowadzenia nowej granicy, która oddzieliła chłopca od rodziców; przestrzeń krajobrazową tworzy urzekająca pierwotnym pięknem dzika kraina lesistych wzgórz i jezior, bagien i moczarów, teren inicjacji Tomasza w życie przyrody, miejsce pierwszych urzeczeń i porażek myśliwskich; wychowującego się samopas chłopca otaczają ludzie dziwni i oryginalni, żyjący w świecie zabobonnych wierzeń, prymitywnych obyczajów, pradawnych pieśni; każdy jest tu nosicielem jakiejś tajemnicy i cierpienia (babka, Baltazar, Dominik, samobójczyni Magdalena); splątane, tragiczne losy ludzi stają się w powieści materiałem do refleksji filozoficznej nad zagadką bytu („żyć to za mało”) i grozą wszechobecnej śmierci; pasji poznawczej młodocianego bohatera, zdobywającego samotnie wiedzę o świecie, towarzyszy świadomość dorosłego narratora — poety.

Deltę rzeki tworzą nagromadzone osady rzeczne (głównie piaski, iły i muły) przy ujściu rzeki do morza lub jeziora. Delta ma zarys zbliżony do greckiej litery Δ (stąd nazwa, użyta już w V w. p.n.e. przez Herodota na określanie delty Nilu). W przekroju podłużnym górna, nadwodna część delty jest prawie pozioma (równia deltowa), niewiele wznosi się ponad poziom zbiornika wodnego, dalej w kierunku zbiornika jej powierzchnia obniża się (skłon delty) początkowo stromo, następnie coraz łagodniej. Gromadzące się w delcie osady stanowią przeszkodę dla przepływu rzeki i powodują rozdzielanie się jej koryta na liczne ramiona (kanały rozprowadzające), często zmieniające swe położenie w obrębie równi deltowej. Delty powstają w miejscach, gdzie głębokość zbiornika wodnego przy ujściu rzeki nie jest zbyt duża, a akumulacja osadów przeważa nad niszczącą działalnością falowania i wywołanych nim prądów, a także pływów, usuwających przyniesiony przez rzekę materiał skalny. Delta powiększa się (przyrasta) głównie przez gromadzenie się osadów w górnej części jej skłonu. Tempo przyrostu delty może być różne, w skali rocznej wynosi ono np.: dla delty Missisipi 40–106 m, dla delty rzeki Kury 300 m, a dla delty górskiej rzeki Terek 500 m. W korytach kanałów rozprowadzających i w pobliżu ich ujść gromadzą się osady o najgrubszym ziarnie, na niższej części skłonu delty i na jej przedpolu (zw. prodeltą) ziarna osadów są coraz mniejsze. Ponieważ przyrost osadów delty powoduje przesuwanie się jej w stronę zbiornika wodnego, w pionowym profilu osadów deltowych najniżej występują osady drobnoziarniste (ilaste), wyżej wielkość ziaren stopniowo się zwiększa. Jest to jeden ze wskaźników pozwalających na rozróżnianie osadów deltowych powstałych w ubiegłych epokach geologicznych. Osady delty mogą osiągać znaczną miąższość w przypadku, gdy w miarę ich nagromadzania się następuje obniżanie się dna zbiornika wodnego (subsydencja); w takich utworach deltowych w przeszłości geologicznej mogło dochodzić do gromadzenia się mas substancji roślinnej, które dały początek pokładom węgla. Istniały w nich także warunki do tworzenia się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Obszary zajmowane przez deltę mogą osiągać znaczne rozmiary, np. delta Gangesu i Brahmaputry ma ok. 100 tys. km², delta Leny 45 tys. km², delta Missisipi 32 tys. km², delta Nilu 22 tys. km², delta Wisły 1,7 tys. km². Na równiach deltowych powstają bardzo urodzajne gleby, dlatego te obszary mają duże znaczenie rolnicze, czego przykładem może być pokryty madami obszar delty Wisły (zw. Żuławami Wiślanymi) lub delty Nilu.

Ludzie w XVI w. byli przekonani, że ciało wyposażone jest w przepuszczalne powłoki. Woda wszędzie się wciska, powodując zagrożenia (syfilis, ciąża z kąpieli). Łaźnie miejskie zanikały we Francji w ciągu 1. poł. XVI w. Zmieniły się ich funkcje. Kąpiel była zajęciem elitarnym i rzadko stosowanym, a same łaźnie stały się raczej gospodami, miejscem sekretnych schadzek.